Yapıları bakımından Oyunların Tasnifi

Yapıları bakımından Oyunların Tasnifi

            Siirt Halk Oyunları halay türünden olup birlik beraberliği, hasattan sonra gelen ürünün bereketiyle sevinçleri ifade etmesi, hatırı sayılan kişileri (Şeyh, Mir, Ağa) karşılamak için gösterilen saygıyı, acıları ve doğayla mücadeleyi anlatan oyunlarımızın geneli omuz omuza oynanır. Oyunların çoğu türkülüdür. Halk tarafından, ezgiler eşliğinde oynanan oyunlar deme çevirme şeklinde olup mizahi yoldan taşlamalar, övgüler ve kahramanlıklar içeren konuları ile düğün ve özel günlerde oynanır.

            Siirt yöresinde bölgesel karakter taşıyan halk oyunları oynanır. Oyunlar her ilçede değişik adlar ve ezgilerle oynanmaktadır. Kadın halayı diye bir ayrım yapılmamaktadır. Oyunlarda eskisi gibi muhafazakârlık yoktur. Son yıllarda yörede tüm oyunların kadın erkek karması şeklinde oynanması sağlanmıştır. Halay türündeki olaylar genellikle sevgi, saygı, yiğitlik, kahramanlık ve bunun gibi duygulardan, yaşam ve doğa koşullarından esinlenmektedir.

            Halay bölgesinde Siirt'te davul, zurna çok yaygındır. Mıtrıp denilen yerli çingenelerin kullandığı ceviz veya dut ağacından yapılan bir nevi kemençe (rebab) vardır. Halaylar, köylerde ve merkezlerde hızlı ve erkeklerce ağırdan başlayıp (ağırlama, yanlama, yellenme, sıktırma, hoplatma, sektirme v.b.) gittikçe hızlanan bir düzende oynanır.

            “İki tarafın başında birer “Sergovent” adı verilen baş çekeni vardır. Erkek tarafının sergovendi, erkeği öven bir ezgi söyler. Son kısmını topluluk tekrar eder. Aynı şey kız tarafının sergovendi tarafından, kızı övmek amacıyla yapılır. Ezgi aynı kalır, sözler değişir. Güfteler irticalı olarak düzenlenmektedir. Bunlar toplu olarak oynanan halaylardır. Dizilişler karşılıklı sıra halinde olup, sıraların hareketleri öteki sıralara yaklaşarak ve uzaklaşarak yapılır